مشگین شهر

مشگین شهر
شهرستان خیاو که امروزه به نام مشگین شهر خوانده می شود در غرب اردبیل ودر ۹۲ کیلومتری آن واقع شده است. خیاو نام قدیمی مشگین شهر بوده است. این شهرستان به علت همسایگی با کوه آتشفشانی سبلان که در 25 کیلومتری آن واقع شده دارای بهار وتابستان و پاییزی معتدل و خنک و زمستانی سرد است. مشگین شهر بهشت عشائر ائل سون میباشد و همه ساله در تابستان چادر های رنگارنگ ایل مناظر بدیع و دلپذیری را بوجود می آورد.
از نظر تاريخي مشگين شهر با داشتن بيش از 420 محوطه تاريخي و باستاني و اماكن متبركه يكي از شهرستان‎ هاي مهم استان اردبيل مي ‎باشد ، شواهد و قرائن به دست آمده از منطقه باستاني شهريري ، حكايت از تمدني با قدمت شش هزار سال قبل از ميلاد در منطقه مشكين‌‏شهر دارد. اورامي، وراوي ،خياو و پشگين شهر، اسامي اين شهر در ایام گذشته بوده است .
این شهرستان به علت تابستان خنک وجود آبهای معدنی قوتور سویی ٬ شابیل ٬موئیل سویی ٬ ایلان دو ٬گورگور٬ ملک سویی ٬ قینرجه و آغ سو و همچنین وجود کوه سبلان مشگین شهر را از مناطق گردشکری و زیبای استان به شمار آورد. مشكين شهر امروزي از لحاظ جغرافیایی از شمال با شهرستان مغان همسایه است ، از جنوب به رشته جبال سبلان، از مشرق به شهرستان اردبيل و كشور آذربايجان، و از غرب به شهر اهر ارسباران محدود می شود.
عرض جغرافيايي: 38 درجه و 23 دقيقه و 34 ثانيه عرض شمالي
طول جغرافيايي: 47 درجه و 1 دقيقه و 7 ثانيه طول شرقي
ارتفاع از سطح دريا: 1830 متر از سطح دريا

جمعيت كل: 27334 خانوار و 180000 جمعيت
جمعيت شهري: 60000
جمعيت روستايي: 120000
طول: 51 كيلومتر
عرض: 30 كيلومتر
شهرها: مشكين‌شهر , لاهرود و رضي (بر اساس آخرين تقسيمات كشوري)
بخش‌ها: مركزي , ارشق و مشكين شرقي
دهستان‌ها: 12 دهستان
روستاها : 311 روستا
مساحت: 3617 كيلومتر مربع
آثار باستانی مشگین شهر:
محوطه های تاریخی، قلعه، گورستان و تپه های باستانی زیادی در اطراف مشگین شهر قرار دارد که تعدادی از این آثار ارزشمند در فهرست آثار ملی کشور به ثبت رسیده اند. از جمله به نمونه های زیر که بخش مهمی از هویت تاریخی و باستانی شهرستان مشکین شهر را تشکیل می دهد اشاره می شود .
مقبره شیخ حیدر متعلق به قرن هفتم هجری - قلعه و محوطه تاریخی شهر یئری در روستای پیرازمیان - قلعه تاریخی ارشق - دیو قلعه سی - قلعه کهنه - قلعه قهقهه - قلعه بربر - قلعه ایلانلی داغ - قبرستان تاریخی اونار - قبرستان تاریخی ارباب کندی - حمام عدل - سنگ نوشته های تاریخی - سنگ افراشت های مکتب اوشاقلاری در شهریری روستای پیرازمیان - غارهای مساکن اولیه لاهرود - پل تاریخی دوجاق - قبرستان تاریخی تنگ - آثار انسان های ماقبل تاریخ - کاروانسرای قانلی بولاغ یا سرباز وطن - کاروانسرای رضی _تپه های تاریخی - سنگ افراشته های اُنار - مقبره امامزاده سید سلیمان فخر آباد - مقبره سید جعفر در اُنار - چنار کهنسال اُنار